Odabir pravog imena za svoj biznis i registracija istoimenog domena je osnova za predstavljanje poslovanja na mreži. Kako bismo vam približili sve pojmove koji se povezuju sa registracijom i upravljanjem domenima, napravili smo rečnik domenskih termina koji opisuju različite segmente vezane za ovaj deo internet prisustva.
Za prikaz sekcije početnog slova ili pojedinačnog pojma, kliknite na početno slovo ili polje u nastavku.
A – A Record, AAAA Record, Adiministrativni kontakt, Addon domen, Aftermarket, ASCII, AuthCode
C – CAA Record, CNAME Record, Country Code Top-Level Domain (ccTLD), Country Code Second-Level domain (ccSLD), Cybersquating
D – DIDS, DNS (Domain Name System), DNS server, DNS zona, DNS propagacija, DNSKEY record, DNSSEC, Domain Flipping, Domain Spoofing, Domainer, Drop catching
E – Ekstenzija domena, EPP kod, Expired domain
G – Generic Top-Level Domain (gTLD), Grace period
I – ICAAN, IDN enkoder, Internet domen, Internet adresa, Internacionalni domen (IDN), IP adresa
N – Nameserver, Naziv internet domena, New Top-Level Domain (nTLD), NS record
P – Parking domena, PTR record, Punycode
R – Registrant, Redemption period, Reseller domena, Reverse Domain Hijacking, Reverse DNS lookup, Rezervisani naziv domena, RNIDS, RP record, .RS domen
S – Secure mod, SOA record, SPF record, SSL sertifikat, Subdomain, .СРБ domen
T – Tehnički kontakt, TLD (Top-Level Domain), Transfer domena, TTL, TXT record, Typosquating
Z – Zaključavanje na strani klijenta (Client Side Lock ili Registrar Lock) , Zaključavanje na strani Registra (Registry Lock), Zone File
W – WHOIS, WHOIS Privacy
A
A Record (srb. A zapis) – DNS zapis koji proverava da li naziv domena ima određenu IP (IPv4 standard) adresu koja je povezana sa njim. Na primer, ukoliko registrujete domen na našem sajtu, želite da vaš A zapis upućuje na našu IP adresu.
AAAA Record (srb. AAAA zapis) – ovaj DNS zapis je ekvivalent A zapisu i proverava da li naziv domena ima određenu IP adresu (IPv6 standard) koja je povezana sa njim.
Administrativni kontakt – fizičko ili pravno lice koje je ovlašćeno od strane registranta da u njegovo ime vrši izmene podataka o nazivu domena. Ove izmene ne uključuju promenu registranta, administrativnog kontakta i podnošenje zahteva za prestankom registracije domena.
Addon domen – poseban domen koji se može dodati u okviru hosting naloga, čime se pruža mogućnost hostovanja više različitih sajtova.
Aftermarket – sekundarno tržište domena na kojem je moguće kupiti ili prodati već registrovane nazive domena po uglavnom većim cenama nego što je cena inicijalne registracije.
ASCII (American standard for information interchange) – metod kodiranja zasnovan na engleskom alfabetu koji se koristi u računarstvu, ali i u razmeni informacija. U osnovi, ASCII standard podrazumeva da se brojevi u rasponu od 0 do 127 koriste za kodiranje velikih i malih slova engleskog alfabeta, znakova interpunkcije, matematičkih operacija i drugih uobičajenih znakova. U srpskom jeziku, ASCII popularno predstavlja ošišanu latinicu tj. latinična slova bez kvačica na slovima.
Auth Code – autorizacioni kod, poznatiji i kao EPP kod je tajni i jedinstveni skup znakova koji generiše registar domena. Ovaj kod predstavlja zaštitu koja garantuje da samo pravi vlasnik domena može inicirati transfer domena na drugi registar. Ako se prilikom inciranja transfera navede pogrešan Auth kod, transfer se neće nastaviti.
B
Backorder – mnoge aukcijske kuće i registri domena nude backorder uslugu koja podrazumeva praćenje registrovanog domena i njegovu registraciju onda kada postane slobodan za istu.
C
CAA Record – zapis koji ukazuje koje sertifikaciono telo može da izdaje sertifikate za domen.
CNAME record – zapis koji omogućava da vaš sajt bude dostupan sa ili bez www prefika (npr. https://mint.rs i https://www.mint.rs)
Country Code Top-Level Domain (ccTLD) – nacionalni domen najvišeg nivoa koji je povezan sa određenom državom. Oznaka domena određuje se na onovu dvoslovne latinične oznake države, u slučaju Republike Srbije to je .RS domen.
Country Code Second-Level domain (CCSLD) – nacionalni domen koji se u DNS hijerarhiji nalazi ispod ccTLD domena. Ova oznaka je od ccTL domena odvojena tačkom, na primer, u domenu mint.org.rs, “.org.rs” je ccSLD.
Cybersquating – proces registracije domena sa ciljem blokiranja drugog lica da navedeni domen registruje, a sve zarad sticanja profita ili dalje zloupotrebe.
Izborom domaćeg Internet domena postaješ deo lokalne internet zajednice i oglašavaš svoje prisustvo na domaćem tržištu. Zauzmi svoje mesto na našem internet nebu, registruj nacionalni .RS ili .СРБ domen već danas.Registracija domena
D
DIDS (Dan internet domena Srbije) – godišnja konferencija u organizaciji Registra nacionalnih internet domena Srbije (RNIDS).
DNS (Domain Name System) – predstavlja jednu od osnovnih komponenti Interneta, koja je u osnovi sistem koji pretvara imena računara (hostnames) u IP adrese.
DNS server – sistem koji omogućava da se za tražen domen dobije odgovarajuća IP adresa neophodna za komunikaciju i razmenu podataka.
DNS zona – deo DNS sistema i administrativni prostor koji omogućava detaljniju kontrolu nad DNS komponentama, sadrži zapise poput A zapisa, CNAME, MX, NS zapisa i slično.
DNS propagacija – proces koji se odvija u okviru DNS servera širom sveta čija je osnovna uloga da ažurira sve promene unete u okviru domena. DNS propagacija može biti jako brza, a može trajati i do 48h. Brzina kojom će se ažurirati DNS serveri širom sveta zavisi od internet provajdera i fizičke lokacije.
DNSKEY record – zapis koji sadrži kriptografske podatke i sigurnosne informacije koje se mogu koristiti da bi se povećala bezbednost domena.
DNSSEC (DNS Security Extensions) – sistem sigurnosnih standarda koji proverava integritet podataka u okviru DNS sistema.
Domain Flipping (ili Domaining) – preprodaja domena koja se sastoji iz kupovine domena po najnižoj mogućoj ceni zarad prodaje po daleko većoj ceni u budućnosti.
Domain Spoofing (srb. lažiranje/prevara domena) – forma pshishing napada koja podrazumeva lažno predstavljanje ili falsifikovanje naziva domena.
Domainer – pojedinac ili kompanija koja se aktivno bavi kupovinom, prodajom, marketingom i monetizacijom domena.
Drop catching – metoda registracije domena odmah nakon što domen postane slobodan za registraciju.
E
Ekstenzija domena – poslednji segment u adresi veb sajta koji se sastoji od poslednje tačke u nazivu domena i kombinacij slova iza nje. Na primer, u nazivu mint.rs, “.RS” predstavlja domensku ekstenziju.
EPP kod (ili Auth Code) – predstavlja tajni i jedinstveni skup znakova koji generiše registar domena. Ovaj kod predstavlja zaštitu zaštita koja garantuje da samo pravi vlasnik domena može inicirati transfer domena na drugi registar. Ako se prilikom inciranja transfera navede pogrešan EPP kod, transfer se neće nastaviti.
Expired domain (srb. domen je istekao) – predstavlja domen čija registracija nije produžena za narednu godinu. Kada je domen u ovom statusu svi povezani servisi takođe prestaju da funkcionišu.
G
Generic Top-Level Domain (gTLD) (srb. generički domen najvišeg nivoa) – internet domen koji nije vezan za određenu državu. Generički domeni najvišeg nivoa su, između ostalih, .com, .net, .org i drugi.
Grace period – period nakon isteka domena tokom kojeg je moguća obnova domena po redovnoj ceni.
I
ICAAN (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) – vodeća organizacija koja rukovodi globalnom strukturom interneta, koja se sastoji od IP adresa, naziva domena i DNS servera.
IDN enkoder – pretvaranje Unicode IDN naziva domena u ACE (ASCII Compatible Encoding) oblik. Na primer, минт.срб u svom Unicode formatu bio bi konvertovan u ACE oblik xn--h1aheu.xn--p1ac.
Internet domen – skup podataka koji opisuje jedinstvenu administrativno-tehničku celinu na internetu, prema DNS pravilima.
Internet adresa – jedinstvena tekstualna oznaka koja se vezuje za određeni domen i može da bude adresa sajta ili adresa elektronske pošte.
Internacionalni domen (IDN) – naziv domena na pismu koje nije engleski alfabet, poput ćirilice, grčkog, arapskog ili kinskog pisma.
IP adresa – jedinstvena numerička oznaka koja je dodeljena svakom uređaju povezanom na mrežu.
M
MX record (Mail Exchange record) – sadrži informacije o lokaciji mail servera i definiše koji servisi su nadležni za prihvatanje i slanje email poruka sa određenog domena.
N
Nameserver – upravlja direktorijumom naziva domena koji se poklapaju sa određenom IP adresom.
Naziv internet domena – alfanumerička oznaka koju registrant registruje za svoje potrebe i koja se sastoji iz dva segmenta razdvojena tačkom. Sastavni je deo naziva veb sajta i adrese elektronske pošte. Osim toga, naziv domena je i osnovni element DNS-a.
New Top-Level Domain (nTLD) – 2011. godine ICAAN je dozvolio kompanijama da registruju sopstvene TLD-ove. Na ovaj način stvorio se subset u okviru domena najvišeg nivoa koji uključuje ove nove domene najvišeg nivoa. Primeri nTLD domena su: .online, .site, .store, .tech i sl.
NS record – ukazuje koji DNS server je autoritativan za taj domen. U suštini, NS zapis govori Internetu gde da ode da bi saznao IP adresu domena. Bez pravilno konfigurisanih NS zapisa, korisnici neće moći da učitaju sajt ili aplikaciju. Na primer, ukoliko menjate hosting provajdera neophodno je i da promenite NS zapise kako bi upućivali na DNS servere novog hosting provajdera.
O
Ovlašćeni registar – pravno lice ili preduzetnik koji poseduje ovlašćenje Registra internet domena da obavlja poslove registracije i obnove domena.
P
Parking domena (alias) – domen koji je priključen hosting nalogu tako da vodi na isti sajt na koji vodi i noseći domen. Na taj način, dva različita domena mogu upućivati na jedan veb sajt.
PTR record – DNS zapis koji se koristi za pronalaženje DNS naziva koji odgovara IP adresi.
Punycode – standardizovani metod enkodovanja koji omogućava DNS-u da razreši Unicode nazive domena i poveže ih sa veb adresom.
R
Registrant – fizičko ili pravno lice koje registruje naziv domena i njime upravlja.
Redemption period – u zavisnosti od registra, domen ulazi u redemption period u proseku 45 dana od isteka domena. U ovom periodu se domen može obnoviti, ali se pored regularne cene obnove plaća i znatno viša naknada pod nazivom “redemption fee”.
Reseller domena – preprodavac domena koji pruža uslugu registracije domena, bilo nudeći registraciju kao samostalan proizvod, bilo u paketu sa nekim drugim proizvodom, poput veb hostinga, e-commerce rešenja i sl.
Reverse Domain Hijacking (Reverse Cybersquating) – proces koji se dešava kada zakoniti vlasnik žiga pokušava da vrati domen podnošenjem tužbe protiv inicijalnog “sajberskvotera”.
Reverse DNS lookup – Obrnuti DNS pregled je postupak otkrivanja hosta za neku IP adresu.
Rezervisani naziv domena – domeni koje je Centralni registar rezervisao za svoje potrebe ili rezervisao određene domene od posebnog značaja, na primer, one koji se odnose na nazive gradova ili institucija. Ovi domeni nisu dostupni za slobodnu registraciju.
RNIDS (Registar nacionalnog internet domena Srbije) – organizacija koja upravlja Centralnim registrom nacionalnih .RS i .СРБ domena.
RP record (responsible person) – zapis o odgovornoj osobi za domen koji sadrži administratorovu email adresu.
.RS domen – latinični nacionalni domen najvišeg nivoa koji je nasledio nekadašnji .YU domen.
S
Secure Mod (srb. Siguran režim) – kada je ova opcija zaštite uključena onemogućava se bilo kakva promena kritičnog podatka o domenu, poput promene DNS servera, izmene podataka o administrativnom kontaktu bez prethodne potvrde administrativnog kontakta za domen.
SOA record (Start of Authority) – skup podataka koji sadrži informacije o vremenu koje je potrebno serveru da propragira domen i informacije o hostu za određeni domen.
SPF record (Sender Policy Framework) – tip zapisa koji navodi koji serveri su ovlašćeni da šalju email poruke sa određenog domena.
SSL sertifikat – omogućava enkriptovanu komunikaciju između veb prеgledača i veb servera.
Subdomain (srb. Poddomen) – prefiks koji se dodaje ispred imena glavnog domena i odvojen je tačkom. Kreiranje poddomena omogućava korisnicima da bolje organizuju različite sekcije na sajtu i oni uglavnom imaju drugačiji sadržaj nego što je to slučaj na glavnom domenu.
.СРБ domen – ćirilički nacionalni internet domen najvišeg nivoa.
T
Tehnički kontakt – fizičko ili pravno lice koje je ovlašćeno od strane registranta da u njegovo ime vrši komunikaciju sa Registrom nacionalnih internet domena i učestvuje u rešavanju tehničkih pitanja.
TLD (Top-Level Domain) – domen najvišeg nivoa.
Transfer domena – proces promene registra koji vrši registraciju i održavanje domena. Prilikom transfera menja se registar domena, dok se DNS zona i nameserver zapisi ne menjaju, osim u situacijama kada se pored transfera domena vrši i promena hosting provajdera.
TTL (time to live) – označava broj skokova (hops) koje jedan paket mora proputovati pre nego je odbačen od strane rutera.
TXT record – ovaj zapis ima više namena, međutim, njegova najčešća uloga je da verifikuje vlasništvo nad domenom za potrebe dodatnih servisa.
Typosquating – oblik sajberskvotinga koji se oslanja na greške u kucanju prilikom unosa adrese sajta u veb pregledač.
U
UDRP – Uniform domain name dispute resolution policy – proces uspostavljen od strane ICAAN-a za rešavanje sporova u vezi sa registracijom domena. UDPR se trenutno primenjuje za sve generičke domene najvišeg nivoa (.com, .net, .org i dr.), neke nacionalne domene najvišeg nivoa i nove generičke domene najvišeg nivoa, poput .xyz, .online, .top i sl.
URI (Uniform Resource Identifier) – jedinstveni niz znakova koji identifikuje logički ili fizički resurs koji se koristi u veb tehnologijama. URI-ji se mogu koristiti za identifikaciju bilo čega, uključujući objekte iz stvarnog sveta, poput ljudi i mesta ili informacione resurse kao što su veb stranice i e-knjige.
Z
Zaključavanje na strani klijenta (Client Side Lock ili Registrar Lock) – podrazumeva zabranu svih izmena nad domenom, osim produženja registracije.
Zaključavanje na strani Registra (Registry Lock) – status u kojem je domen zaključan, odnosno, onemogućen za dalje transferovanje na drugi registar. Taođe, onemogućena je i svaka izmena podataka dok se ne obavi predviđena ručna provera autentičnosti zahteva.
Zone file – tekstualna datoteka koja opisuje DNS zonu i mapira nazive domena u odgovarajuće IP adrese (IPv4 ili IPv6).
W
WHOIS – javna baza podataka u kojoj se nalaze informacije o registrovanim domenima Po ICANN propisima, u WHOIS bazama podataka nalaze se osnovne informacije o vlasniku, administratoru i tehničkom kontaktu za svaki domen. Među podacima nalaze se: ime vlasnika domena, broj telefona, e-mail adresa, zatim informacije o dostupnosti domena, datumu registracije i isteku domena. Nakon usvajanja GDPR-a, podaci od registrantu su automatski sakriveni.
WHOIS privacy – predstavlja zaštitu podataka o vlasništvu domena i omogućava da podaci o osobi koja je registrovala domen ne budu vidljivi prilikom WHOIS upita. Ukoliko registrujete nacionalni domen kao fizičko lice, podaci vezani za domen su automatski sakriveni. U slučaju da ste pravno lice, podaci mogu biti dostupni ukoliko nije uključena zabrana objave podataka.
